Realizacja zleceń za marzec możliwa tylko do 31.03.2021, 23:59
info@ortomedico.pl
Co to są odleżyny? Zapobieganie, leczenie, najczęstsze miejsca występowania
Pojęcie „odleżyny” często wywołuje grozę i przerażenie. Jest kojarzone z cierpieniem i wielomiesięcznym leczeniem ran, które – goją się bardzo powoli. Mimo że problem jest poważny, nie należy uogólniać pojęć i opierać swojej wiedzy wyłącznie na skojarzeniach. Aby lepiej zrozumieć, czym są odleżyny, należy poznać przyczyny i mechanizmy ich powstawania, a także skuteczne sposoby zapobiegania i leczenia.
Jak powstają odleżyny?
Długotrwały ucisk na tkanki powoduje zaburzenia ukrwienia, a te z kolei prowadzą do owrzodzenia martwiczego, zwanego odleżyną. Początkowe objawy niedokrwienia wyglądają niepozornie.
W pierwszym etapie tworzenia odleżyny dochodzi do lekkiego zaczerwienienia, które blednie pod wpływem ucisku. Potem zaczerwienienie zmienia swoją postać do nieblednącego pod wpływem ucisku, aż w końcu w miejscu zaczerwienienia powstaje rana, która, zaniedbana, coraz bardziej się powiększa i pogłębia, sięgając wewnętrznych tkanek i narządów. Odleżyny zaawansowanego stopnia to owrzodzenia sięgające mięśni, stawów oraz kości.
Najczęstsze miejsca występowania odleżyn
Uwaga! Odleżyny tworzą się zwykle w miejscach, gdzie jest mało tkanki tłuszczowej i warstwa między skórą a kością jest cienka. Umiejscowienie odleżyn w dużej mierze zależy od ułożenia ciała.
1) Miejsca o szczególnym ryzyku u chorego spędzającego większość czasu w pozycji leżącej na wznak:
- okolica potylicy
- na małżowinach usznych
- okolice łopatek
- łokcie
- okolice kości krzyżowej i guzicznej
2) Miejsca o szczególnym ryzyku u chorego spędzającego większość czasu w pozycji bocznej
- okolice za uszami
- okolice stawu biodrowego
- kolana, zwłaszcza ich wewnętrzna część (w miejscu styku obu kolan)
Co powoduje powstawanie odleżyn?
Przyczyn powstawania odleżyn jest bardzo dużo i dzielą się na czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne.
Czynniki zewnętrzne
- długotrwałe unieruchomienie, a co za tym idzie ucisk – powoduje niedokrwienie i niedotlenienie tkanek
- siły tarcia – spowodowane nieodpowiednią techniką zmiany pozycji
- siły ścinające – wywołane np. zsuwaniem się chorego, który leży w pozycji półwysokiej, w efekcie dochodzi do zmiany położenia skóry względem tkanek położonych głębiej oraz dochodzi do niedokrwienia na znacznych obszarach skóry
- zła pielęgnacja, m.in. niedokładne mycie i osuszanie skóry, brak zmiany pozycji chorego, nieodpowiednia bielizna osobista i pościelowa, brak sprzętu przeciwodleżynowego
- brak wiedzy
Czynniki wewnętrzne
- zły stan ogólny chorego (wyniszczenie chorobą)
- niedożywienie lub otyłość
- zniesienie lub osłabienie czucia bólu
- cukrzyca (upośledzenie mikrokrążenia oraz zaburzenia czucia)
- nietrzymanie moczu i stolca
- współistnienie chorób, takich jak miażdżyca, infekcje bakteryjne, depresja
- podeszły wiek
- stosowanie leków (psychotropowych, uspokajających, przeciwbólowych)
Profilaktyka odleżyn
Każdy opiekun, znając wymienione wcześniej czynniki ryzyka, powinien określić, w jakim stopniu dotyczą one jego podopiecznego i zależnie od stopnia zagrożenia, podjąć odpowiednie działania profilaktyczne.
To ułatwi pracę:
Materac przeciwodleżynowy
Krążki przeciwodleżynowe
ABC profilaktyki przeciwodleżynowej
To wszystkie czynności, których celem jest niedopuszczenie do powstania odleżyn. Profilaktyka obejmuje:
- zachęcanie i motywowanie chorego do samodzielnego poruszania (jeśli jest to możliwe) lub u chorych z częściowo ograniczoną sprawnością – do samodzielnej zmiany pozycji w łóżku
- regularną zmianę pozycji ciała chorego całkowicie unieruchomionego (przynajmniej co 1,5 – 2 godziny)
Uwaga! Wskazaniem do częstszej zmiany pozycji jest zaobserwowanie zaczerwienienia w miejscach narażonych na ucisk. Jeśli opiekujesz się chorym leżącym, uważnie obserwuj jego ciało za każdym razem, gdy zmieniasz jego ułożenie. Stosuj kremy ochronne.
- przy zmianie pozycji stosowanie łatwoślizgów lub przy ich braku – przemieszczanie chorego na płóciennym podkładzie, by zapobiec pocieraniu skóry o materac
- stosowanie materacy przeciwodleżynowych oraz udogodnień do układania chorego w łóżku w różnych pozycjach
- obserwacja skóry pod kątem zmianchorobowych, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc szczególnie narażonych
- stosowanie bielizny pościelowej i osobistej wyłącznie z naturalnych tkanin, przepuszczających powietrze i nie wywołujących alergii oraz otarć
- dbanie o suchość i czystość skóry chorego
- stosowanie wyrobów chłonnych dostosowanych indywidualnie do potrzeb chorego
- właściwa pielęgnacja skóry – delikatne oczyszczanie, nawilżanie i ochrona przed powstaniem stanów zapalnych za pomocą odpowiednich kremów
- kontrola ogólnego stanu chorego, podtrzymywanie leczenia chorób współistniejących
Treści zawarte w serwisie ortomedico.pl mają wyłącznie cel informacyjny, edukacyjny. Nie zastępują one konsultacji użytkownika z lekarzem. Każdą kwestię opisaną w naszym serwisie należy skonsultować z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.
