Zespół jelita drażliwego – wstydliwa choroba przewodu pokarmowego

Na zespół jelita drażliwego choruje wiele osób – szacuje się, że dolegliwość ta dotyka nawet około 4% ludzi na świecie. Czym dokładnie jest? Co może ją wywołać? Jak ją leczyć?

Czym jest zespół jelita drażliwego?

Zapalenia jelit mogą przyjmować różne postaci. Jedną z najczęściej diagnozowanych jest zespół jelita drażliwego, który również określany jest jako IBS od angielskiego irritable bowel syndrome. Co to jest zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba przewodu pokarmowego, która atakuje jelito grube. Charakteryzuje się nadreaktywnością jelit, co prowadzi do wielu nieprzyjemnych objawów, takich jak ból brzucha, skurcze, wzdęcia, zaparcia i biegunka, które mogą obniżać jakość życia i utrudniać codzienne aktywności.

IBS zwykle diagnozowany jest u osób mających do 50. roku życia. Zazwyczaj częściej dotyka on kobiet.

Gdy chodzi o dolegliwość jak zespół jelita drażliwego objawy i przyczyny mogą się zmieniać zależnie od pacjenta, dlatego warto poznać to schorzenie bliżej.

Objawy zespołu jelita drażliwego. Jak go rozpoznać?

Objawy zespołu jelita drażliwego mogą się różnić w zależności od osoby, której dotyka ta dolegliwość.

Do najczęstszych symptomów wskazujących na tę IBS zaliczane są:
- Ból brzucha, zwykle o charakterze skurczowym, który często ustępuje po wypróżnieniu,
- Zaparcia lub biegunka – zależnie od postaci choroby,
- Wzdęcia i gazy,
- Widoczny śluz albo krew w stolcu,
- Zmiana konsystencji stolca,
- Inny niż dotychczas rytm wypróżnień, głównie częstszy,
- Uczucie niepełnego wypróżnienia,
- Mogą pojawić się też dolegliwości dodatkowe jak zmęczenie, gorsze samopoczucie i trudności ze snem.

Objawy mogą różnić się nasileniem i częstotliwością, a niektóre osoby mogą odczuwać więcej objawów niż inne.

Zespół jelita drażliwego – rodzaje choroby

Dolegliwość ta dzielona jest na kilka kategorii, zależnie od odczuwanych przez pacjentów objawów:
- IBS z przewagą biegunki – wyróżnia się częstym oddawaniem wodnistego, luźnego stolca,
- IBS z przewagą zaparć – stolec oddawany jest rzadziej, jest twardy, grudkowaty,
- IBS ze zmiennym rytmem wyróżnień – występują w nim zarówno biegunki, jak i zaparcia,
- IBS nieklasyfikowany – postać, której nie można zaliczyć do powyższych kategorii.

Jakie są przyczyny zespołu jelita drażliwego?

Dokładna przyczyna zespołu jelita drażliwego nie jest znana, ale istnieje kilka czynników, które mogą przyczynić się do jego rozwoju. Co może wywoływać tę dolegliwość?

Za jedną z potencjalnych przyczyn uznaje się nieprawidłowe skurcze jelit. U osób z tą dolegliwością jelita mogą kurczyć się silniej lub słabiej niż normalnie. Towarzyszą temu zaburzenia motoryki układu pokarmowego.

Niektórzy badacze uważają, że IBS wynika z problemów z nerwami kontrolującymi mięśnie w jelitach.

Również wskazuje się na brak równowagi bakteryjnej w jelitach. Dochodzi wtedy do zaburzeń mikrobiomu jelitowego, które określane jest jako dysbioza. Może towarzyszyć jej SIBO (small intestinal bacterial overgrowth) – rozrost bakteryjny mikroflory.

Potencjalną przyczyną jest też nadwrażliwość pokarmowa. Niektóre osoby z IBS mogą być wrażliwe na niektóre produkty, takie jak gluten, laktoza lub FODMAP (fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole), które są grupą węglowodanów trudnych do strawienia.

Inne przyczyny IBS obejmują również stany zapalne w jelitach, infekcje żołądkowe i jelitowe wywołane przez drobnoustroje, nieprawidłowe działanie układu odpornościowego.

Duże znaczenie mają też czynniki psychologiczne, ponieważ uważa się, że stres, niepokój i depresja są związane z IBS.

Warto też wskazać, że zespół jelita drażliwego bywa wieloczynnikowy, dlatego często jest spowodowany kombinacją różnych czynników.

Dodatkowo należy podkreślić, że predyspozycje do IBS są genetyczne, dlatego ryzyko rozwoju choroby w rodzinie jest większe.

Jak leczyć zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba, na którą nie ma znanego lekarstwa. Poprzez odpowiednie objawowe leczenie nadwrażliwość jelita można jednak zredukować i poprawić jakość życia.

Zmiana diety
Pomocne może być unikanie niektórych pokarmów, które wywołują objawy IBS, takich jak gluten, laktoza lub FODMAP. Spożywanie diety bogatej w błonnik i picie dużej ilości wody może również pomóc w regulacji wypróżnień i zmniejszeniu zaparć i biegunek.

Redukcja stresu
Jego nadmiar przyczynia się do dolegliwości. Można redukować go na różne sposoby, na przykład przez zmianę pracy, otoczenia, za pomocą technik, takich jak medytacja lub terapia.

Leki
Dostępnych jest kilka leków, które mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami IBS. Leki przeciwskurczowe, rozkurczowe mogą zmniejszyć skurcze i ból brzucha. Środki przeczyszczające mogą złagodzić zaparcia. Stosowane są też leki przeciwdepresyjne, które także umożliwiają redukcję objawów jelita drażliwego.

Probiotyki
Probiotyki to pożyteczne bakterie, które mogą pomóc odbudować oraz zrównoważyć mikrobiom jelitowy i złagodzić objawy IBS.

Terapie psychologiczne
Wskazane są one dla osób, u których pojawienie się objawów jelita drażliwego jest związane z czynnikami psychologicznymi. Stosowana jest wtedy psychoterapia nakierowana na poprawę jakości życia, redukcję stresu.