Najczęstsze problemy skórne u osób stosujących wyroby stomijne

Do powstania stomii jelitowej dochodzi na skutek wyprowadzenia jelita na zewnątrz jamy brzusznej. U osób ze stomią, czyli u stomików, pojawia się wyższe ryzyko problemów skórnych w okolicy jej wyłonienia. Jakie z nich diagnozowane są najczęściej?

Dlaczego stomicy narażeni są na problemy skórne w okolicy stomii?

U stomików problemy skórne na brzuchu pojawiają się ze względu na wyłonienie stomii. Mogą być one obecne zarówno niedawno po wykonanym zabiegu, jak i pojawiać się stale, przy regularnym stosowaniu wyrobów stomijnych.

Większe ryzyko problemów skórnych powodują:
• Powikłania pozabiegowe po wyłonieniu stomii,
• Nieszczelność sprzętu stomijnego, która prowadzi do wypływu treści jelitowej o kwasowym odczynie z dużą ilością enzymów, które drażnią skórę,
• Nadmierna wilgoć w okolicy stomii,
• Urazy skórne wywołane przez przylepce w sprzęcie stomijnym,
• Dolegliwości bólowe i przykry zapach w okolicy stomii,
• Koszty związane z częstą wymianą sprzętu stomijnego i stosowaniem profesjonalnych kosmetyków,
• Źle dobrany sprzęt stomijny,
• Nieodpowiednia higiena.

Osoby ze stomią, stosujące wyroby stomijne, muszą wobec tego pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji skóry w celu profilaktyki i jej leczeniu w razie pojawienia się zmian.

Jakie są główne problemy skórne u osób stosujących wyroby stomijne?

Szacuje się, że z problemami skórnymi wokół stomii spotyka się nawet do 80% stomików. Najczęstsze problemy skórne u osób stosujących wyroby stomijne to w szczególności:

Kontaktowe zapalenie skóry
Dochodzi do niego na skutek podrażnienia skóry przy kontakcie z treścią jelitową. Wyższe ryzyko tej dolegliwości pojawia się u osób z ileostomią – stomią na jelicie cienkim.

Główne objawy tej dolegliwości to zaczerwienienie skóry w okolicy stomii oraz uszkodzenia skórne. Ważne jest wówczas zapobieganie podrażnieniom przez właściwe docinanie otworów w worku stomijnym oraz ochronę skóry z użyciem dedykowanych środków.

Urazy mechaniczne
Może dochodzić do nich z różnych przyczyn, na przykład na skutek kontaktu z wilgocią lub z przylepcem medycznym, przy zbyt agresywnym odrywaniu worka stomijnego ze skóry, stosowaniu nieodpowiednich kosmetyków. Sprzyjają im również stomia wklęsła, wypadanie stomii, a także występowanie przepukliny okołostomijnej.

Na skutek urazów mechanicznych mogą pojawić się zaczerwienienie, nadżerki, rozdarcia naskórka, utrata skóry, ból, swędzenie, pieczenie.

Duże znaczenie ma wtedy prawidłowa pielęgnacja skóry, aby zapobiegać i leczyć zmiany. Należy też delikatnie obchodzić się z przylepcami.

Grzybica skóry
Zakażeniom grzybiczym sprzyjają ciepłe i wilgotne środowisko wokół stomii. Pojawiają się wówczas zaczerwienienie skóry, jej swędzenie, pieczenie, krostki i grudki. W leczeniu stosowane są miejscowe środki przeciwgrzybicze i antybiotyki.

Zapalenia bakteryjne skóry
Pojawiają się na skutek infekcji bakteryjnej i mogą powodować podobne objawy do grzybicy skóry. Stosowane są wówczas odpowiednie antybiotyki.

Zapalenie mieszków włosowych
Wywołane są działaniem zewnętrznych czynników drażniących mieszki włosowe w okolicy stomii oraz namnażaniem się bakterii. Towarzyszą mu pieczenie, swędzenie, rumień, krosty. Częściej diagnozowane są u mężczyzn, którzy mają owłosienie skóry brzucha.

Alergiczne zapalenie skóry
Pojawia się na skutek kontaktu z alergenem, głównie substancjami używanymi w kleju do przylepców do stomii. Mogą pojawiać się wtedy rumień, obrzęk, pęcherze, nadżerki skórne. Rozwiązaniem jest zmiana wyrobów skórnych.

Hiperplazja okołostomijna
Cechuje się nadmiernym rozrostem naskórka i powoduje przerostowe, krwawiące i bolesne zmiany z szarawymi, białymi lub brązowawymi brodawkami. Często wymaga interwencji lekarskiej.

Zaburzenia zrostu skórno-śluzówkowego
Mają miejsce wtedy, gdy dochodzi do rozejścia się szwów w miejscu łączenia stomii ze skórą. Może prowadzić to do retrakcji stomii wymagającej kolejnej operacji. Wyższe ryzyko dotyczy osób stosujących sterydy, niedożywionych, mających zaburzenia metaboliczne i w trakcie leczenia nowotworów.

Piodermia zgorzelinowa
Częściej pojawia się u osób z chorobami współistniejącymi, jakimi jak zapalenia jelita grubego, toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów. Powoduje powstawanie krostek, guzków, pęcherzy, owrzodzeń, uniesienia brzegów stomii.

Źródła:
Powikłania skórne u chorych ze stomią jelitową, Elżbieta Kozłowska, Katarzyna Cierzniakowska, Aleksandra Popow, Maria T. Szewczyk, Leczenie Ran 2023; 20 (1): 19-25.