Stomia - kiedy zbieg, powikłania i właściwa higiena i pielęgnacja

Stomia, zwana w medycynie również przetoką to zabieg, który polega na wyprowadzeniu ujścia narządów wewnętrznych przez skórę człowieka. Przetokę te wykonuje się wówczas, gdy w wyniku urazu czy też poważnej choroby uszkodzeniu ulega jelito grube, jelito cienkie, moczowody lub pęcherz. Jakie mogą być powikłania tego zabiegu oraz jak powinny wyglądać codzienne zabiegi pielęgnacyjne?

Stomia – kiedy trzeba wykonać zabieg chirurgiczny?

Układ pokarmowy u każdego człowieka składa się z przewodu pokarmowego i gruczołów trawiennych takich jak: wątroba oraz trzustka. Jego najważniejszym zadaniem jest codzienne pobieranie pokarmu, jego trawienie oraz wchłanianie poszczególnych składników odżywczych, wśród których można wymienić niezbędne dla zdrowia człowieka witaminy oraz minerały. Ponadto zadaniem przewodu pokarmowego jest wydalanie tych składników, które nie zostały przyswojone.

U chorych osób borykających się ze schorzeniami występującymi w obrębie przewodu pokarmowego proces jest mocno zaburzony. W związku z tym, osoby, które posiadają guzki nowotworowe zlokalizowane w dolnej części przewodu pokarmowego wymagają interwencji chirurgicznej, podczas której wprowadzany jest sztuczny odbyt.

Stomia jest wykonywana poprzez rozcięcie powłok brzusznych na zewnątrz jamy brzusznej i wyłonienie zachowanego końca jelita, a następnie wywinięcie śluzówki jelita i zszycie jej ze skórą. Stomia jelita grubego zdjęcia pokazują na czym polega przeprowadzenie tego zabiegu.

Stomia bardzo często jest nazywana brzusznym odbytem. Może ona odbywać się na jelicie grubym - kolostomia lub jelicie cienkim - ileostomia, natomiast w skutek połączenia światła układu moczowego ze skórą brzucha wyłaniania jest - urostomia.

Skrócenie przewodu pokarmowego pozwala bardzo często uratować zdrowie wielu poważnie chorym osobom.

Stomia – kiedy należy wykonać ten zabieg?

Na wykonanie stomii ma wpływ wiele istotnych czynników. Niezwykle ważne jest postawienie trafnej diagnozy choroby podstawowej oraz precyzyjne określenie jej występowania.
Jeśli chodzi o kolostomię to jest ona wskazana w przypadku występowania:

- nowotworu jelita grubego
- nieswoistego zapalenia jelit, a więc podczas choroby Leśniowskiego- Crohna,
- wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
- niedrożności mechanicznej jelit, najczęściej spowodowanej chorobą nowotworową
- powikłanej choroby uchyłkowej okrężnicy
- kałowego zapalenia otrzewnej

Z kolei zabieg ileostomii jest wykonywany podczas występowania:

- nieswoistego zapalenia jelit - choroba Leśniowskiego- Crohna,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego będącego następstwem niedokrwienia jelit
- porażennej niedrożności jelita grubego tzw. zespół Ogilvie

Stomia jelitowa powikłania

Zabieg ten może wywołać liczne powikłania, które to są związane z chorobą, która to była przyczyną jego wykonania. Powikłania stomijne dzieli się na wczesne i wśród wielu z nich można wymienić:

- niedokrwienie oraz martwica stomii,
- krwawienie z jelit
- zakażenie okołostomijne,
- zwężenie stomii,

Jeśli chodzi o powikłania tzn, późne to może wystąpić:

- przepuklina okołostomijna,
- niedrożność,
- nawrót choroby

Ponadto wymienia się powikłania ogólnoustrojowe, które to w głównej mierze związane są z problemami metabolicznymi, psychologicznymi oraz seksuologicznymi.

Problemy psychologiczne są związane z obniżeniem poczucia własnej wartości oraz ze znacznie mniejszym angażowaniem się w kontakty międzyludzkie. Chorzy bardzo często uważają się za ludzi gorszych oraz mocno okaleczonych. W związku z tym niezwykle ważne jest skuteczne wspieranie chorego oraz tworzenie pozytywnych relacji.

Z kolei problemy seksualne związane są przede wszystkim z celowym unikaniem kontaktów intymnych i znacznym obniżeniem się libido. W związku z tym niezwykle ważne jest wsparcie ze strony partnera czy partnerki. Warto pamiętać o tym, ze posiadanie sztucznego odbytu nie jest przeciwwskazaniem do kontaktów seksualnych, a fizjologiczne funkcjonowanie w tej sferze związane jest przede wszystkim z aspektami biologicznymi oraz zdrowotnymi.

Po wykonaniu zabiegu mogą też występować istotne zaburzenia metaboliczne, co jest związane z utratą płynów ustrojowych oraz elektrolitów.
W przypadku ileostomii dochodzi bowiem do utraty wielu istotnych funkcji, którą wcześniej pełniło jelito grube, wśród których można wymienić wchłanianie wody, elektrolitów oraz formowanie prawidłowego stolca.
Przez ileostomię wydalane jest do 1000 milimetrów półpłynnej treści, która z powodu obecności enzymów trawiennych może w znacznym stopniu podrażniać skórę.

Bardzo niebezpieczne jest wirusowe zakażenia jelit, gdyż wówczas objętość wydalanej treści może znacznie wzrosnąć i w efekcie doprowadzić do odwodnienia oraz zaburzeń elektrolitowych. Ponadto nawracające się biegunki w znacznym stopniu zwiększają ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej oraz moczanowej. Jeśli zaburzenia związane z gospodarką wodno-elektrolitową nie zostaną rozpoznane w odpowiednim czasie, to wówczas mogą być przyczyną wielu poważnych zaburzeń ogólnoustrojowych.

Resekcja jelita cienkiego, może z czasem powodować także znaczny niedobór wit. B12 i w związku z tym doprowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej oraz wielu objawów neurologicznych. Aby tego skutecznie uniknąć chorzy powinni przestrzegać zasad higieny oraz stosować odpowiednio zbilansowaną dietę.

Stomia problemy pielęgnacyjne

Właściwa pielęgnacja stomii jelitowej jest niezwykle ważna, bowiem pozwala na znaczne zmniejszenie ryzyka wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia, a nawet życia powikłań.

Worek stomijny powinien być zawsze wymieniany w pomieszczeniu, w którym to znajduje się umywalka oraz toaleta, natomiast wszystkie niezbędne akcesoria potrzebne do jego wymiany należy przygotować wcześniej, a więc przed jego odklejeniem. W czasie wymiany worka należy dokładnie umyć skórę wodą oraz mydłem, a następnie dokładnie osuszyć. Warto pamiętać o tym, aby na umyte miejsce nie stosować tłustych kremów czy balsamów, bowiem uniemożliwia to właściwe przyczepienie nowego worka. Za każdym razem po zmianie worka należy bardzo dokładnie umyć ręce.

Worek nie stanowi przeszkody, aby brać prysznic czy kąpać się, niemniej niezwykle ważne jest, aby w okolicy stomii nie znajdowały się włoski, które to mogą w znacznym stopniu utrudnić prawidłowe przyczepienie worka. W związku z tym okolicę w której to znajduje się worek należy regularnie depilować przy pomocy golarki elektrycznej. Do tego celu niewskazane są kremy depilacyjne, które to mogą spowodować wystąpienie alergii.

Stomia jelitowa nie powinna w żaden sposób powodować zmiany dotychczasowego trybu życia. Osoby z wyłonionym sztucznym odbytem powinny nadal być aktywne zawodowo, niemniej należy pamiętać , że przeciwwskazane jest dźwiganie oraz częste schylanie się.

Osoby ze stomią mogą bez jakichkolwiek przeciwwskazań podróżować oraz kontynuować życie seksualne. Ponadto dozwolona jest aktywność fizyczna. Osoby takie mogą pływać na basenie, natomiast przeciwwskazane są takie sporty, które to mogą doprowadzić do uszkodzenia stomii. Wśród nich można wymienić sztuki walki, karate oraz judo.
Warto pamiętać o tym, aby zawsze przed podjęciem aktywności fizycznej sprawdzić czy woreczek stomijny znajduje się na odpowiednim miejscu.

Stomia – prawidłowe odżywianie

Niezwykle ważne jest także prawidłowe odżywianie się. Osoba taka powinna zawsze wybierać takie potrawy, które to dobrze toleruje. Przestrzeganie prostych zaleceń żywieniowych pomaga bowiem w znacznym stopniu wyeliminować uciążliwe dolegliwości, wśród których można wymienić wzdęcia, biegunkę oraz uciążliwe zaparcia.

Po upływie kilku tygodniu od wykonania zabiegu wyłonienia sztucznego odbytu chory powinien pamiętać o tym, aby spożywać poszczególne posiłki bardzo powoli, dokładnie przeżuwając pokarm. Wszystkie spożywane posiłki powinny być świeże oraz nie zawierać konserwantów oraz sztucznych barwników. Ponadto niezwykle ważne jest spożywane poszczególnych posiłków w regularnych odstępach czasu.

Dieta stomika powinna być urozmaicona oraz bogata w niezbędne witaminy oraz składniki mineralne. Osoba taka powinna unikać tłustych, smażonych oraz słodkich pokarmów, a więc takich które nasilają perystaltykę jelit. Niezwykle ważne jest, aby każdego dnia wypijać około 2 litrów płynów.

Dbając o właściwa higienę oraz odpowiedni sposób odżywiania codzienne życie ze sztucznym odbytem nie powinno stanowić istotnych trudności.