Przewidzenia, omamy wzrokowe u osób starszych – co warto wiedzieć o zespole Charlesa Bonneta?

Osoby starsze mogą doświadczać przewidzeń oraz omamów wzrokowych. Najczęściej występują one w przebiegu zespołu Charlesa Bonneta. Co jest przyczyną tej dolegliwości? W jaki sposób można ją leczyć?

Czym jest zespół Charlesa Bonneta?

Dolegliwość określana jako zespół Charlesa Bonneta jest charakterystyczna dla osób starszych i najczęściej diagnozowana jest w wieku 70-85 lat.

W tej dolegliwości głównym objawem są omamy wzrokowe u osób starszych, które określane bywają też jako halucynacje wzrokowe czy przewidzenia.

Zespół Charlesa Bonneta nie jest kategoryzowany do chorób psychicznych, ponieważ najczęściej występuje on u osób, u których psychika działa prawidłowo.

Niestety, nie wiadomo, jak często występuje on u seniorów, ponieważ wielu z nich obawia się zgłaszania swoich dolegliwości do lekarza w obawie o diagnozę choroby psychicznej.

Zespół Charlesa Bonneta – objawy

W przebiegu zespołu Charlesa Bonneta pacjenci doświadczają różnego rodzaju omamów wzrokowych.

Omamy te mogą mieć charakter widocznych przed oczami błysków lub zmieniających się kolorów, lecz mogą być to również złożone przewidzenia u osób starszych, na przykład wtedy, gdy widzą oni inne osoby, zwierzęta, krajobrazy.

Na ogół przewidzenia pojawiają się raz na kilka tygodni, lecz mogą także zdarzać się codziennie. Czas trwania halucynacji może też być różny. U niektórych pacjentów mogą one trwać kilka minut, natomiast u innych obecne są godzinami.

Jak dochodzi do powstania zespołu Charlesa Bonneta?

Pierwsze informacje na temat dolegliwości pochodzą z połowy XVIII wieku. Wówczas opisał je Charles Bonnet, który zdiagnozował ją u swojego dziadka chorego na zaćmę. Widywał on różne osoby, zwierzęta oraz przedmioty.

Nauka nie ustaliła dotychczas, co jest przyczyną zespołu Charlesa Bonneta. Pojawiają się hipotezy na temat zwiększonej częstotliwości omamów wzrokowych u tych seniorów, u których występują problemy z utratą wzroku. Wówczas do mózgu mają dochodzić sygnały z narządu wzroku, które odczytywane są właśnie jako przewidzenia.

Również hipotezą jest zaburzenie działania kory mózgowej, która zaczyna generować obrazy samodzielnie, gdy nie docierają do niej dotychczas dochodzące sygnały nerwowe z oczu.

Zespół Charlesa Bonneta – diagnostyka

Nie opracowano dotychczas jednoznacznych kryteriów diagnostycznych związanych z zespołem Charlesa Bonneta.

Najczęściej postawienie diagnozy polega na występowaniu poniższych objawów:
- Widoczne proste albo złożone omamy wzrokowe u osób starszych,
- Świadomość na temat tego, że widziane w trakcie przewidzeń obiekty nie są prawdziwe,
- Brak urojeń u pacjenta,
- Brak halucynacji dotyczących innych narządów, na przykład słuchu.

W diagnostyce pacjent jest również poddawany badaniom psychiatrycznym, podczas których wyklucza się istnienie innych dolegliwości, na przykład psychozy.

Jak leczy się zespół Charlesa Bonneta?

Dolegliwością jak zespół Charlesa Bonneta zajmują się głównie psychiatrzy, ale również okuliści, którzy badają narząd wzroku w celu oceny jego kondycji.

W przypadku zespołu Charlesa Bonneta przewidzenia u osób starszych najczęściej łagodzą swoje nasilenie w miarę postępu czasu. Najczęściej pojawiają się one przez okres od kilku do kilkunastu miesięcy, natomiast potem są już rzadsze lub nawet całkowicie zanikają.

Zdarza się jednak, że u niektórych pacjentów omamy wzrokowe występują stale ze zróżnicowaną częstotliwością.

Niestety, medycyna dotychczas nie wynalazła skutecznego leku na omamy wzrokowe u osób starszych w przebiegu zespołu Charlesa Bonneta. Są jednak sposoby na to, by złagodzić ich występowanie.

Przykładowo poprawę zauważają u siebie ci pacjenci, u których zespół Charlesa Bonneta był powiązany z pogarszającym się wzrokiem, na przykład zaćmą. Operacja zaćmy może wtedy spowodować wyleczenie zespołu Charlesa Bonneta.

Także zmniejszona częstotliwość omamów widoczna jest u tych pacjentów, którzy mają ciągłe zajęcie i do ich mózgu dochodzą stale nowe sygnały. Wobec tego pomocne mogą być wtedy hobby, słuchanie radia, oglądanie telewizji, czytanie książek.

U niektórych pacjentów poprawa widoczna jest też przy ćwiczeniach wzroku w momencie pojawienia się omamów wzrokowych. Należy wtedy poruszać gałkami ocznymi na lewo i prawo aż do ustąpienia omamu.