Torbiel włosowa (krzyżowo-ogonowa) – co to jest, przyczyny, leczenie

Torbiel lub zatoka włosowa, również określana jako krzyżowo-ogonowa, nadguziczna czy pilonidalna, jest dolegliwością zapalną, która dotyka okolicy krzyżowej oraz krocza. Czym dokładnie jest? W jaki sposób dochodzi do jej powstania? Jak można ją leczyć?

Czym jest torbiel włosowa?

Co to jest torbiel włosowa – krzyżowo-ogonowa? To rodzaj choroby zapalnej w postaci torbieli – pęcherza, który pojawia się w okolicy krzyżowo-ogonowej, guzicznej, czyli w dole pleców, zwykle na skórze nad szparą pośladkową.

Dolegliwość ta rozpoznawana jest na podstawie zmian skórnych i ze względu na charakterystyczne objawy nie jest trudna w diagnostyce.

Początkowo w miejscu powstania torbieli pojawia się zaczerwienienie, obrzęk oraz podskórny, bolesny guz, we wnętrzu którego znajdują się włosy oraz wydzielina ropna. Następnie może ona przekształcić się w widoczne w skórze powierzchowne otwory oraz w ropień i powodować wtedy poważne dolegliwości bólowe, a nawet prowadzić do pojawienia się infekcji. W zaawansowanej postaci ma formę przetoki – połączonych otworów skórnych, z których może wydobywać się wydzielina surowiczo-ropna. Dodatkowo w trakcie choroby może pojawić się gorączka.

Gdy widoczne są objawy jak powyżej, warto udać się do lekarza, który będzie mógł dobrać odpowiedni sposób leczenia torbieli.

Torbiel włosowa może mieć również charakter nawracający, czyli po wyleczeniu tworzy się znowu. W większości przypadków można jednak uzyskać bardzo dobre efekty leczenia i nie dochodzi wtedy do ponownego pojawienia się torbieli.

Dolegliwość ta dotyka wielu osób, częściej mężczyzn niż kobiet. Zwykle rozwija się również u młodszych osób, do około 40. roku życia.

Torbiel krzyżowo-ogonowa – przyczyny powstania

Do powstania dolegliwości jak torbiel krzyżowo-ogonowa – włosowa dochodzi prawdopodobnie na skutek zapalenia mieszków włosowych oraz gruczołów odpowiadających za wydzielanie łoju w okolicy krzyżowo-ogonowej.

Powstawaniu torbieli w tej okolicy towarzyszą czynniki ryzyka. Czynniki sprzyjające powstaniu torbieli krzyżowo-ogonowej to:
- Znaczna potliwość,
- Zbyt duże owłosienie w okolicy krocza i okolicy krzyżowej,
- Nadwaga i otyłość,
- Niedostateczna higiena okolic intymnych,
- Powtarzające się otarcia, na przykład wywołane przez ubrania, bieliznę,
- Noszenie nieprzewiewnej bielizny, wykonanej z włókien sztucznych.

Warto wskazać, że torbiel krzyżowo-ogonowa może również występować rodzinnie, czyli jest ona warunkowana genetycznie.

Rozpoznanie dolegliwości bazuje przede wszystkim na wywiadzie lekarskim i badaniu. Lekarz może jednak zalecić dodatkową diagnostykę, na przykład wykonanie badania USG w tej okolicy, aby wykluczyć inne dolegliwości, na przykład przetokę odbytu.

Jak leczyć torbiel włosową?

W przypadku torbieli włosowej leczenie dobierane jest zależnie od jej stopnia zaawansowania. Istnieją różne metody leczenia, które umożliwiają wyleczenie przetoki, zmniejszenie ryzyka jej powikłań oraz nawrotów, a także złagodzenie objawów.

Warto jednocześnie wskazać, że całkowite wyleczenie choroby jest trudne, chociaż nie jest niemożliwe. Odpowiednio dobrane metody oraz współpraca chorego pozwalają na uzyskanie dobrych rezultatów.

Wśród najczęstszych metod leczenia i innych sposobów postępowania w przypadku torbieli włosowej znajdują się poniższe:

Nacięcie i drenaż
Leczenie to prowadzone jest w przypadku ropnia. Najczęściej zaleca się wykonanie nacięcia i drenażu płynu z torbieli od razu po jej wystąpieniu, by nie doszło do jej pęknięcia i zakażenia okolicznych tkanek.

Usuwanie endoskopowe
Można skorzystać również z nowoczesnej metody usuwania torbieli włosowej polegającej na jej wycinaniu endoskopowym. W tym przypadku nie ma potrzeby znacznego nacinania skóry, ponieważ wykorzystuje się specjalne urządzenie.

Wydrążenie, wyłyżeczkowanie kanałów skórnych
Zabieg ten polega na usunięciu włosów oraz pozostałych tkanek znajdujących się w kanałach skórnych. Następnie są one przepłukiwane za pomocą odpowiednich roztworów. Zakłada się wtedy również dren pozwalający na przepłukiwanie jam torbieli włosowej.

Taki zabieg wymaga regularnego powtarzania, by usunąć torbiel.

Antybiotykoterapia
Jako uzupełnienie chirurgicznych metod usuwania torbieli włosowej stosowana jest antybiotykoterapia. Podaje się antybiotyki, które zmniejszają ryzyko pojawienia się zakażenia.

Wykorzystuje się wtedy również preparaty z antybiotykami nakładane miejscowo na skórę.

Właściwa higiena
Zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu torbieli włosowych duże znaczenie ma odpowiednia higiena. Zaleca się wtedy obmywanie okolicy krzyżowo-ogonowej, również po oddaniu stolca.

Najlepiej unikać papieru toaletowego, który może niedostatecznie usuwać zabrudzenia i spowodować podrażnienia.

Zaleca się również dokładne wysuszanie okolicy krzyżowo-guzicznej wraz ze szparą pośladkową, co pozwala na usunięcie wilgoci sprzyjającej dolegliwości.

Golenie
Ważnym elementem leczenia, zwłaszcza po operacjach, jest usuwanie włosów. W tym celu zaleca się golenie jeden lub dwa razy w tygodniu, by zapobiegać przedostawaniu się owłosienia do powstałej po zabiegu rany.