Mastektomia profilaktyczna – czym jest prewencyjne usunięcie piersi?

Coraz więcej kobiet decyduje się na poddanie zabiegowi profilaktycznej mastektomii. Czym on jest? Jakie są wskazania do jego wykonania? Jakie korzyści i ryzyko związane są z zabiegiem?

Czym jest mastektomia profilaktyczna?

Mastektomia profilaktyczna, określana także mastektomią zapobiegawczą albo prewencyjną, to zabieg chirurgiczny mający na celu zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka piersi.

Polega na usunięciu jednej lub obu piersi u kobiet ze znacznie podwyższonym ryzykiem raka. Ryzyko to może wynikać z różnych czynników, w tym mutacji genetycznych, historii rodzinnej lub innych warunków predysponujących do zachorowania.

Wskazania do profilaktycznej mastektomii

Najczęściej prewencyjne usunięcie piersi stosowane jest w poniższych przypadkach:

Mutacje genetyczne
Kobiety z mutacjami w genach BRCA1 i BRCA2 mają znacznie zwiększone ryzyko raka piersi i jajnika. Jest ono wyższe dla raka piersi o około 65-90% w przypadku genu BRCA1 oraz o około 30-35% w przypadku genu BRCA2.

Dodatkowo do zabiegu predysponują także inne zespoły genetyczne, takie jak mutacje genów TP53 związane z zespołem Li-Fraumeni i PTEN związane z zespołem Cowdena.

Historia rodzinna
Większe ryzyko to także posiadanie wielu krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra, córka) chorych na raka piersi, szczególnie jeśli zdiagnozowano go w młodym wieku.

Osobista historia raka piersi
Osoby, u których w przeszłości występował rak piersi, mogą zdecydować się na profilaktyczną mastektomię pozostałej piersi, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu lub wystąpienia nowego nowotworu.

Radioterapia klatki piersiowej
Ryzyko jest zwiększone u kobiet, które przed 30. rokiem życia otrzymały radioterapię klatki piersiowej, na przykład w przypadku chłoniaka Hodgkina.

Rodzaje profilaktycznej mastektomii

Mastektomia profilaktyczne może być przeprowadzona w kilku wariantach, zależnie od wskazań medycznych. Są to:
• Całkowita mastektomia – usunięcie całej piersi, łącznie z sutkiem, otoczką i większością pokrywającej pierś skóry.
• Mastektomia z oszczędzeniem skóry – usunięcie tkanki piersi z zachowaniem większości skóry na piersi. Prowadzone jest ono wtedy, gdy planowana jest natychmiastowa rekonstrukcja piersi.
• Mastektomia z oszczędzeniem sutków – usunięcie tkanki piersi z zachowaniem brodawki i otoczki oraz większości skóry piersi.

Rodzaj mastektomii profilaktycznej jest zależny od sytuacji medycznej, celów i innych czynników wpływających na przebieg zabiegu.

Prewencyjne usunięcie piersi – korzyści i ryzyko

Zabieg ten związany jest zarówno z określonymi korzyściami, jak i ryzykiem, które należy rozważyć przed zdecydowaniem się na jego wykonanie.

Korzyści:
• Znaczące zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka piersi, aż do 90-95% u osób z grupy wysokiego ryzyka.
• Poprawa komfortu psychicznego u osób z wysokim ryzykiem raka.

Ryzyko:
• Ryzyko związane z przejściem zabiegu chirurgicznego, takie jak trudności z gojeniem się ran, infekcja, krwawienie i powikłania po znieczuleniu.
• Ryzyko utraty czucia w okolicy piersi.
• Skutki psychologiczne, w tym zmiany w obrazie ciała i związanym z nim samopoczuciem.
• Możliwa potrzeba przeprowadzenia wielokrotnych operacji, zwłaszcza jeśli w grę wchodzi rekonstrukcja.

Rekonstrukcja piersi po mastektomii profilaktycznej

W wielu sytuacjach po przeprowadzeniu zabiegu mastektomii profilaktycznej istnieje możliwość wykonania rekonstrukcji piersi. Zabiegi te mogą być jednoczasowe, czyli mogą odbywać się razem z usunięciem piersi, albo mogą być odroczone, czyli wykonane po pewnym czasie.

W pierwszym przypadku, czyli przy zabiegach jednoczasowych pozostawia się skórę i w utworzonej loży umieszcza się czasowy ekspander i implant stały. W przypadku zabiegów odroczonych wykorzystuje się skórę pobieraną z okolicy pleców albo podbrzusza. W obu przypadkach pozwala to na osiągnięcie bardzo dobrych efektów estetycznych.

Profilaktyczna mastektomia jest zatem istotnym środkiem zapobiegawczym dla kobiet z wysokim ryzykiem raka piersi, oferującym znaczne zmniejszenie tego ryzyka, ale także wymagającym dokładnego przeanalizowania skutków zabiegu.