Wysiłkowe nietrzymanie moczu – co to? Przyczyny, objawy i leczenie

Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest najczęściej diagnozowaną formą inkontynencji, czyli mimowolnego oddawania moczu. Co dokładnie oznacza ta dolegliwość? Jakie są jej przyczyny? Jak ją rozpoznać i leczyć?

Czym jest wysiłkowe nietrzymanie moczu?

Wysiłkowe nietrzymanie moczu, również określane jako inkontynencja stresowa (od ang. stress incontinence), to rodzaj dolegliwości, która powoduje mimowolny, niekontrolowany wypływ moczu z cewki moczowej.

Towarzyszą jej osłabione mięśnie dna miednicy, czyli mięśnie Kegla, które podtrzymują cewkę moczową. W efekcie nie zamyka się ona prawidłowo, co prowadzi do popuszczania moczu. Bezpośrednim powodem wypływania moczu jest wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, który następnie oddziałuje na osłabioną cewkę moczową.

Jakie są przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu?

Najczęściej wysiłkowe nietrzymanie moczu diagnozowane jest u kobiet, rzadziej u mężczyzn. Sprzyja mu szereg różnych czynników związanych z różnymi schorzeniami oraz stylem życia.

Główne przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu to:
• Okres ciąży i poród drogami natury, które powodują rozciągnięcie mięśni dna miednicy – zwiększone ryzyko dotyczy głównie kobiet po kilku porodach, rodzących po 42. tygodniu ciąży i rodzących ponad 24 godziny,
• Menopauza na skutek obniżenia ilości estrogenów w organizmie,
• Starzenie się, które powoduje starcze osłabienie mięśni,
• Nadwaga i otyłość, które nadmiernie obciążają mięśnie dna miednicy,
• Ćwiczenia obciążające miednicę i pęcherz, na przykład podnoszenie ciężarów, lekkoatletyka, koszykówka, siatkówka, skoki, bieganie,
• Stany pooperacyjne, na skutek operacji ginekologicznych, urologicznych oraz innych zabiegów w rejonie podbrzusza,
• Palenie papierosów,
• Przewlekłe zaparcia,
• Schorzenia układu oddechowego powodujące uporczywy kaszel,
• Neuropatia cukrzycowa,
• Schorzenia neurologiczne,
• Częste zakażenia układu moczowego,
• Przerost prostaty u mężczyzn,
• Schorzenia genetyczne, na przykład zespół Ehlersa-Danlosa.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu – objawy

Główne objawy tej dolegliwości to nietrzymanie moczu, które może być niewielkie, kropelkowe, ale również nasilone. Wypływ moczu pojawia się bez uczucia parcia na pęcherz.

Najczęściej pojawia się ono w poniższych sytuacjach, które nasilają ciśnienie w jamie brzusznej:
• Kaszel,
• Kichanie,
• Śmianie się,
• Bieganie,
• Skakanie,
• Noszenie ciężkich przedmiotów,
• Skręcenie tułowia.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu – stopnie

Pod kątem zaawansowania dolegliwości wyróżnia się 3 stopnie wysiłkowego nietrzymania moczu, do których zaliczane są:
• I stopień – popuszczanie moczu pojawia się tylko przy większym wysiłku powodującym wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, na przykład wyzwalają to nietrzymanie moczu kichanie, kaszel, dźwiganie ciężarów, skakanie czy śmianie się.
• II stopień – nietrzymanie moczu pojawia się przy lżejszych czynnościach, na przykład zmianie pozycji, bieganiu, chodzeniu.
• III stopień – wyciek moczu pojawia się w bez wyraźnej przyczyny, na przykład podczas leżenia.

Jak leczyć wysiłkowe nietrzymanie moczu?

Wysiłkowe nietrzymanie moczu może być leczone z wykorzystaniem różnych metod, zależnie od zaawansowania dolegliwości oraz stanu zdrowia pacjenta. Zalecane są również zmiany w stylu życia, które poprawiają codzienny komfort. Stosowane metody to:

Zmiany w stylu życia
W pierwszej kolejności zaleca się wprowadzenie zmian w stylu życia, które pomogą w zredukowaniu odczuwanych dolegliwości. Polecane jest głównie:
• Ograniczenie lub zaprzestanie picia alkoholu, kofeiny, napojów gazowanych,
• Unikanie cytrusów, ostrych przypraw, które podrażniają pęcherz,
• Jedzenie większej ilości błonnika, by zmniejszać ryzyko zaparć,
• Picie odpowiedniej ilości płynów, by nie doprowadzić do odwodnienia,
• Częstszy ruch, na przykład jazda na rowerze, fitness, joga, spacery,
• Rezygnacja ze sportów obciążających mięśnie Kegla,
• Rzucenie palenia papierosów.

Stosowanie wyrobów chłonnych
Kolejną metodą jest zastosowanie produktów chłonnych na nietrzymanie moczu. Takie wyroby cłonne, na przykład wkładki, pieluchomajtki czy pieluchy, pochłaniają mocz, zapewniając przyjemną suchość, a także neutralizują nieprzyjemne zapachy.

Dostępne są w wariantach dla kobiet i mężczyzn, a także w różnych stopniach chłonności, dlatego można dopasować je do indywidualnych potrzeb.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy
Przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu zaleca się także ćwiczenia mięśni Kegla, czyli mięśni dna miednicy. Pomagają one w ich wzmocnieniu i redukują objawy inkontynencji.

Ćwiczenia te polegają na zaciskaniu mięśni Kegla na kilka sekund, a następnie na ich rozluźnianiu. Należy prowadzić je systematycznie, najlepiej kilka razy dziennie, by uzyskać odpowiednie rezultaty.

Elektrostymulacja mięśni dna miednicy
Wsparciem w ćwiczeniu mięśni Kegla jest elektrostymulacja. Stosowane są wtedy specjalne elektrostymulatory, które generują impulsy powodujące skurcz mięśni.

Fizjoterapia uroginekologiczna
Aby uzyskać jeszcze lepsze wyniki terapii w nietrzymaniu moczu, warto udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego. Pomaga on pacjentom z różnymi formami nietrzymania moczu przez prowadzenie odpowiednich ćwiczeń.

Używanie pessara
Jest to rodzaj silikonowego przyrządu umieszczanego w pochwie, który stabilizuje i podtrzymuje cewkę moczową, a tym samym pomaga zapobiegać nietrzymaniu moczu.

Zabiegi na nietrzymanie moczu
Bardzo dobre rezultaty dają również zabiegi na nietrzymanie moczu, na przykład wszczepienie siatek i taśm podtrzymujących cewkę moczową, iniekcje okołocewkowe czy zabiegi laserowe.