Usługi sąsiedzkie – na czym polegają i kto może je świadczyć?

Usługi sąsiedzkie są nową formą świadczenia pomocy społecznej, która została wprowadzona pod koniec lipca 2023 roku na mocy nowelizacji Ustawy o pomocy społecznej. Na czym polegają usługi sąsiedzkie i jak z nich skorzystać?

Czym są usługi sąsiedzkie?

Pod pojęciem usług sąsiedzkich znajdują się świadczenia pomocy społecznej o charakterze opiekuńczym, które organizowane są w miejscu zamieszkania.

Zgodnie z uchwaloną Ustawą usługi sąsiedzkie są formą wsparcia świadczoną przez osoby blisko mieszkające, które wynagradzane są w formie pieniężnej przez gminę.

Zostały one wprowadzone na bazie Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1693).

Przeczytaj także artykuł o świadczeniu pielęgnacyjnym.

Usługi sąsiedzkie – na czym polegają?

W ramach usług sąsiedzkich świadczone są:

- Pomoc dotycząca zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

- Pomoc dotyczącą opieki higieniczno-pielęgnacyjnej – czynności podstawowe, które nie wymagają specjalistycznego przygotowania,

- Kontakty z otoczeniem – w miarę potrzeb oraz możliwości.

Dla kogo przeznaczone są usługi sąsiedzkie?

Z usług sąsiedzkich może skorzystać osoba samotna, która z powodu jej wieku, choroby lub innych powodów wymaga wsparcia innych osób, natomiast nie może go otrzymać.

Zgodnie z przepisami za osobę samotną uznaje się osobę, która:

- Prowadzi gospodarstwo domowe samotnie,

- Nie znajduje się w związku małżeńskim,

- Nie posiada zstępnych ani wstępnych, czyli dzieci, wnuków, rodziców, dziadków.

Zgodnie z przepisami z usług sąsiedzkich mogą korzystać także te osoby, których rodzina, w tym wspólnie niezamieszkujący małżonek, zstępni i wstępni, nie mogą zaoferować takiego wsparcia.

W drodze uchwały gmina może także zadecydować o poszerzeniu katalogu tych osób, które mogą otrzymać usługi sąsiedzkie.

Warto podkreślić, że przy stosowaniu tej formy wsparcia nie mają zastosowania kryteria dochodowe, wobec tego sytuacja finansowa osoby wymagającej usług sąsiedzkich nie jest brana pod uwagę.

Kto może świadczyć usługi sąsiedzkie?

Świadczeniem usług sąsiedzkich mogą zajmować się osoby, które spełnią poniższe wymagania:

- Ukończyły 18. rok życia,

- Nie należą do rodziny osoby, dla której mają być świadczone usługi,

- Nie są zamieszkującym oddzielnie członkiem rodziny (małżonkiem, wstępnym lub zstępnym) osoby, dla której mają być świadczone usługi,

- Oświadczyły, że są zdolne pod kątem psychofizycznym do świadczenia tego typu usług,

- Zamieszkują w okolicy osoby, dla której przeznaczone są usługi,

- Przeszły szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy,

- Zostały zaakceptowane przez organizatora usług i osobę, na rzecz której usługi te mają być świadczone.

Usługi sąsiedzkie – kto je organizuje?

Organizowaniem usług sąsiedzkich zajmują się gminy, które są właściwe pod względem miejsca zamieszkania osoby, która korzysta z tego typu usług, albo innego rodzaju podmioty uprawnione do ich prowadzenia.

Zadaniem gminy jest ustalenie szczegółowych zasad, według których organizowane są usługi sąsiedzkie, między innymi pod względem:

- Warunków ich przyznawania,

- Wymiaru usług,

- Zakresu ich organizacji,

- Sposobu rozliczania usług.

Ile kosztują usługi sąsiedzkie?

Usługi sąsiedzkie opłacane są przez gminy i to ich zadaniem jest ustalenie zasad, na których będą one się odbywały, także pod kątem finansowym.

Wobec tego rada gminy ma obowiązek przygotowania uchwały, w której będzie określała, jak świadczone będą usługi opiekuńcze tego typu i ile będzie kosztowało ich prowadzenie.

Od kiedy będą obowiązywały usługi sąsiedzkie?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami usługi sąsiedzkie będą możliwe do świadczenia od 1 listopada 2023 roku.