Zespół stresu opiekuna – na czym polega, jak mu zapobiegać i postępować?

Opiekunowie innych osób każdego dnia muszą radzić sobie z wieloma problemami – nie tylko dotykającymi ich podopiecznych, ale również ich samych. Jednym z nich jest zespół stresu opiekuna. Czym on dokładnie jest?

Czym jest zespół stresu opiekuna?

Zespół stresu opiekuna, znany również jako wypalenie opiekuna, to stan wyczerpania fizycznego i psychicznego, który może wystąpić podczas opieki nad bliską osobą cierpiącą na przewlekłą chorobę, niepełnosprawność lub mającą inne potrzeby zdrowotne.

Często stan ten wynika z wysokich wymagań i stałych obowiązków związanych z opieką, co prowadzi do pojawienia się uczucia przytłoczenia, frustracji i zmęczenia.

Objawy zespołu stresu opiekuna

W tej dolegliwości pojawić mogą się różne objawy. Na czym polega zespół stresu opiekuna medycznego?

• Objawy fizyczne – zmęczenie, zaburzenia snu, bóle głowy, utrata lub przyrost masy ciała, częstsze choroby.
• Objawy emocjonalne – niepokój, depresja, drażliwość, wahania nastroju, poczucie beznadziei, winy i osamotnienia.
• Objawy behawioralne – wycofanie się z życia społecznego, zaniedbywanie obowiązków osobistych, nadużywanie substancji psychoaktywnych.

Zapobieganie zespołowi stresu opiekuna

Aby zredukować ryzyko powstania zespołu stresu opiekuna opieka nad osobą chorą, starszą lub niepełnosprawną powinna zakładać poniższe:

Edukacja
Warto dokładnie zaznajomić się ze stanem bliskiej osoby, aby skuteczniej prowadzić opiekę i zmniejszyć lęk przed nieznanym oraz czuć się bardziej kompetentnym i mniej przytłoczonym nową sytuacją.

System wsparcia
Do opieki nad osobą warto zaangażować innych członków rodziny, przyjaciół lub sąsiadów, dzięki czemu nie trzeba będzie zajmować się nią samodzielnie.

Realistyczne cele i limity
Opiekun powinien zaakceptować fakt, że nie może zrobić wszystkiego i stawiać przed sobą realistyczne oczekiwania. Warto przekazywać wybrane zadania innym i korzystać z usług opiekuńczych, aby robić sobie przerwy.

Zarządzanie czasem
Dobra organizacja ma duże znaczenie, aby efektywnie zarządzać czasem. Warto przygotować realistyczny harmonogram dnia obejmujący także czas na relaks.

Radzenie sobie z zespołem stresu opiekuna

Jeśli zespół stresu opiekuna już się rozwinął, w takim przypadku warto zastosować poniższe porady:

Szukaj profesjonalnej pomocy
W przypadku wystąpienia poważnych zaburzeń emocjonalnych lub objawów fizycznych należy skonsultować się z lekarzem. Często zalecane są wtedy psychoterapie, aby skuteczniej poradzić sobie ze stresem i opracować odpowiednie strategie radzenia sobie w takiej sytuacji.

Koncentracja na sobie
W ramach samoopieki warto zadbać o zdrową dietę, regularnie ćwiczyć i wysypiać się. Warto także angażować się w zajęcia, które sprawiają przyjemność i pomagają się zrelaksować, takie jak czytanie, uprawianie sportów czy hobby.

Skorzystanie z opieki zastępczej
Inni opiekunowie zapewniają tymczasowe odciążenie od obowiązków. Warto pomyśleć o zatrudnieniu opiekuna lub skorzystaniu z opieki dziennej albo całodobowej w ośrodkach.

Wykorzystaj nowoczesne technologie
Korzystaj z aplikacji i narzędzi przeznaczonych dla opiekunów, na przykład smartwatcha oraz aplikacji na smartfona, aby łatwiej radzić sobie z harmonogramami, lekami i innymi czynnościami opiekuńczymi.

Efektywnie komunikuj swoje potrzeby
Otwarcie komunikuj się z członkami rodziny na temat swoich potrzeb i wymagań związanych z opieką. Nie bój się prosić o pomoc i wyrażać swoje uczucia i obawy.

Zaplanuj przyszłość
Omów i zaplanuj opiekę długoterminową z osobą i członkami rodziny, biorąc pod uwagę związane z nią wymagania i koszty.

Zadbaj o redukcję stresu
Włącz do swojej codziennej rutyny techniki relaksacyjne, takie jak ćwiczenia głębokiego oddychania, jogę, medytację, techniki mindfulness oraz inne, aby zmniejszyć stres i poprawić swoje samopoczucie.