Nowotwory układu moczowego – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie

Jakie są główne rodzaje nowotworów układu moczowego? W jaki sposób do nich dochodzi? Jakie są ich przyczyny? Wyjaśniamy główne kwestie związane z tymi dolegliwościami.

Czym jest nowotwór układu moczowego?

Pojęcie nowotworów układu moczowego obejmuje szereg różnych schorzeń, które dotykają tego właśnie układu – nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej.

Najczęściej nowotwory układu moczowego są diagnozowane u mężczyzn, zwykle w wieku od 50. do 80. roku życia, ale również chorują na nie kobiety.

Tego rodzaju nowotwory bywają trudne w diagnozowaniu i nieraz rozpoznawane są one na zaawansowanym stadium, ponieważ w początkowych fazach rzadko wywołują jakiekolwiek objawy albo ich symptomy mylone są z infekcjami i zapaleniami układu moczowego.

Wczesne wykrycie nowotworów układu moczowego znacznie podwyższa szansę na wyleczenie, natomiast w zaawansowanych stanach mogą one dawać przerzuty do innych narządów, co zmniejsza szanse wyleczenia pacjenta.

Rodzaje nowotworów układu moczowego

Do kategorii nowotworów układu moczowego zaliczana jest szeroka gama dolegliwości, które zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych – ICD-10 obejmują:

- Rak nerki – oznaczony jako C64,
- Nowotwór miedniczki nerkowej – oznaczony jako C65,
- Nowotwór moczowodu – oznaczony jako C66,
- Rak pęcherza moczowego – oznaczony jako C67,
- Nowotwory inne, nieokreślone dotykające układu moczowego, w tym cewki moczowej, gruczołów cewki moczowej, o umiejscowieniu przekraczającym granice w obszarze układu moczowego – oznaczone jako C68.

Jakie są przyczyny nowotworów układu moczowego?

Nie są znane dokładne przyczyny nowotworów układu moczowego, natomiast istnieje szereg czynników, które sprzyjają ich rozwojowi.

Główne czynniki ryzyka raka układu moczowego to:
- Palenie papierosów,
- Nadużywanie alkoholu,
- Otyłość,
- Kamica nerkowa,
- Częste cewnikowanie,
- Przewlekłe zapalenia układu moczowego,
- Wystawienie na czynniki rakotwórcze, w tym pestycydy, aminy aromatyczne,
- Czynniki genetyczne, czyli mutacje genów.

Nowotwory układu moczowego – objawy

Rak układu moczowego może w początkowych fazach rozwoju nie powodować żadnych objawów, co utrudnia jego diagnozowanie. Zdarza się też, że objawy są kojarzone z innym schorzeniami tego układu, na przykład infekcją pęcherza moczowego lub kamicą nerkową albo moczową.

U pacjentów, u których występują rak pęcherza moczowego, moczowodu, a także inne nowotwory układu moczowego, najczęściej dochodzi do pojawienia się krwiomoczu, czyli krwi w moczu.

Poza krwiomoczem mogą pojawiać się takie objawy jak:
- Uczucie parcia na pęcherz moczowy,
- Ból występujący w okolicy lędźwiowej i nad łonem,
- Wyczuwalne guzki w okolicy nad łonem,
- Powiększone okoliczne węzły chłonne,
- Dysuria – oddawanie małej ilości moczu,
- Częstomocz – częste oddawanie dużych ilości moczu,
- Skurcze pęcherza moczowego.

W zaawansowanym stadium choroby może dochodzić również do obrzęków kończyn, wyniszczenia organizmu, niedokrwistości, nadciśnienia tętniczego, gorączki oraz bólów w kościach w przypadku przerzutów.

Diagnostyka nowotworów układu moczowego

Gdy podejrzewany jest rak nerki, pęcherza moczowego albo innych narządów układu moczowego, konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki, aby określić, czy odczuwane przez pacjenta objawy wskazują na takie dolegliwości.

Diagnostyka polega głównie na wykonaniu poniższych badań:
- USG – badanie ultrasonograficzne układu moczowego,
- Tomografia komputerowa,
- Rezonans magnetyczny,
- Urografia – badanie RTG z podaniem środka kontrastowego do dróg moczowych,
- Cystoskopia – badanie polegające na wprowadzeniu do pęcherza moczowego cystoskopu, by zobaczyć jego wnętrze,
- Ureteroskopia (URS) – wziernikowanie moczowodu z wykorzystaniem endoskopu,
- Badania moczu,
- Badania krwi.

Jak leczy się raka układu moczowego?

Nowotwory układu moczowego leczy się w zależności od ich rodzaju i stopnia zaawansowania dolegliwości.

Najczęściej leczenie nowotworów układu moczowego wykorzystuje:
- Zabiegi chirurgiczne – w tym przezcewkowa, przezpęcherzowa elektroresekcja guza, całkowite usunięcie pęcherza moczowego, czyli cystektomia z wyłonieniem urostomii, nefrektomia częściowa lub całościowa w przebiegu raka nerki,
- Wlewy z leku cytostatycznego,
- Chemioterapia,
- Radioterapia,
- Immunoterapia – w tym szczepionki przeciwgruźlicze (BCG).