Kręgosłup a oddawanie moczu – co je łączy?

Ciało człowieka to złożony i wzajemnie powiązany system, w którym jeden narząd lub układ mogą wpływać na funkcjonowanie innych. Ta zależność widoczna jest również w związku między zdrowiem kręgosłupa a funkcjonowaniem układu moczowego. Zobacz, jak kręgosłup może wpływać na oddawanie moczu, a układ moczowy na dolegliwości ze strony pleców!

Jaka jest rola kręgosłupa w pracy układu moczowego?

Czy ból kręgosłupa lędźwiowego i częste oddawanie moczu są ze sobą powiązane? Czy osoby ze zwyrodnieniem kręgosłupa mogą mieć problemy z mikcją? Tak, w określonych przypadkach jest to możliwe. Dlaczego?

Kręgosłup odgrywa kluczową rolę w ochronie rdzenia kręgowego, który jest ważną częścią centralnego układu nerwowego. Rdzeń kręgowy umożliwia komunikację między mózgiem a nerwami obwodowymi, które rozchodzą się po ciele człowieka oraz są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania narządów i układów w całym organizmie, w tym także w układu moczowego.

Kontrola oddawania moczu polega na interakcji między mózgiem, rdzeniem kręgowym i nerwami obwodowymi prowadzącymi do pęcherza moczowego. Odruch mikcji, odpowiedzialny za inicjowanie i kontrolowanie skurczu i rozkurczu pęcherza, jest regulowany przez sygnały nerwowe przemieszczające się przez rdzeń kręgowy. W rezultacie zakłócenia w tej komunikacji, często związane z urazami lub chorobami kręgosłupa, mogą wpływać na pracę układu moczowego.

Jak problemy z kręgosłupem wpływają na pracę pęcherza?

Zaburzenia pracy układu moczowego mogą towarzyszyć różnym dolegliwościom kręgosłupa. Najczęściej przyczyny to:

Zwężenie kanału kręgosłupa
Zwężenie kanału kręgowego, czyli stenoza, może powodować podrażnienia oraz nacisk na rdzeń kręgowy, co może zakłócać sygnały nerwowe, prowadząc do objawów ze strony układu moczowego, takich jak potrzeba nagłego oddania moczu czy trudności w rozpoczęciu oddawania moczu.

Dyskopatia
Przepuklina dysków – krążków międzykręgowych kręgosłupa, czyli dyskopatia ma miejsce wtedy, gdy część krążka międzykręgowego, określana jako jądro miażdżyste, zaczyna uciskać nerwy w kręgosłupie. W zależności od obszaru, w którym pojawia się dyskopatia, może mieć miejsce ucisk kręgosłupa na pęcherz moczowy, co prowadzi do zaburzeń kontroli mikcji. Często zdarza się, że chorzy biorą dyskopatię w odcinku lędźwiowym za choroby nerek, ale tak naprawdę dolegliwości te wywołane są przez kręgosłup.

Zwyrodnienie kręgosłupa
Widoczne jest również powiązanie na płaszczyźnie zwyrodnienie kręgosłupa a oddawanie moczu. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, takie jak te obserwowane w chorobie zwyrodnieniowej dysków, mogą skutkować w problemach z pracą nerwów. Powstałe zaburzenia neurologiczne mogą objawiać się trudnościami z oddawaniem moczu.

Urazy rdzenia kręgowego
Urazy kręgosłupa oraz rdzenia kręgowego mogą w dużym stopniu wpływać na czynność układu moczowego. Przykładowo urazy w wyższej części rdzenia kręgowego mogą skutkować pęcherzem neurogennym, który prowadzi do nietrzymania moczu, a niekiedy nawet całkowitego zatrzymania moczu.

Jak choroby układu moczowego wpływają na kręgosłup?

Także bóle pleców mogą być jednym z objawów chorób narządów moczowych. Najczęściej dotyczy to poniższych dolegliwości:

Zapalenie pęcherza moczowego
Warto też wskazać, że dolegliwości bólowe pleców mogą być spowodowane schorzeniami układu moczowego, na przykład zapaleniem pęcherza moczowego. Ból promieniuje wtedy w kierunku dolnego odcinka pleców.

Dolegliwości nerek
Bardzo często ból w dolnej części pleców kojarzony jest z bólem nerek, na przykład kolką nerkową czy zapaleniem nerek. Warto jednak wskazać, że gdy dochodzi do schorzeń nerek, ból najczęściej odczuwany jest w górnej oraz w środkowej części pleców, zwykle po jednej stronie i głębiej, pod żebrami.

choroby nerek, ale tak naprawdę dolegliwości te wywołane są przez kręgosłup.

Lista objawów alarmowych

Objawy wymagające pilnej konsultacji lekarskiej:

• Nagłe nietrzymanie moczu lub całkowite zatrzymanie moczu.
• Brak czucia parcia na pęcherz.
• Silny ból pleców połączony z drętwieniem krocza (tzw. „objaw siodła”).
• Gorączka, dreszcze i ból w okolicy lędźwiowej.
• Krew w moczu, nagły obrzęk kończyn dolnych.

Najczęstsze pytania (FAQ)

Jakie badania wykonać przy podejrzeniu powiązania kręgosłup–pęcherz?

• rezonans magnetyczny (MRI) kręgosłupa,
• urodynamika (badanie funkcji pęcherza),
• USG układu moczowego i nerek,
• badania neurologiczne (ocena przewodnictwa nerwowego).

Do kogo zgłosić się w pierwszej kolejności?

• lekarz rodzinny w celu skierowania,
• neurolog lub neurochirurg (ocena kręgosłupa i rdzenia),
• urolog lub neuro-urolog (diagnostyka i leczenie pęcherza).

Czy objawy mogą ustąpić samoistnie?

Niekiedy przejściowe uciski nerwowe ustępują po rehabilitacji lub farmakoterapii, ale nigdy nie należy zwlekać z diagnostyką, bo opóźnienie leczenia może prowadzić do trwałych uszkodzeń.

Czy fizjoterapia kręgosłupa pomaga w problemach z mikcją?

Tak, jeśli zaburzenia są wynikiem przeciążeń lub dyskopatii bez poważnego uszkodzenia rdzenia – po wcześniejszej diagnostyce i pod kontrolą lekarza.

Czy problemy z mikcją mogą wynikać z dyskopatii?

Tak. Przepuklina w odcinku lędźwiowym może uciskać nerwy odpowiedzialne za kontrolę pęcherza, prowadząc do nagłego parcia, nietrzymania lub zatrzymania moczu.

Jakie badania obrazowe są najważniejsze?

Rezonans magnetyczny (MRI) odcinka lędźwiowo-krzyżowego, tomografia komputerowa (CT) przy urazach oraz USG nerek i pęcherza.

Czy zwykły ból pleców może prowadzić do trwałych problemów z pęcherzem?

Rzadko. Trwałe zaburzenia pojawiają się najczęściej przy poważnych uszkodzeniach nerwów – np. stenoza, poważna dyskopatia, uraz rdzenia.

Jakie ćwiczenia wspierają zdrowie kręgosłupa i zapobiegają problemom urologicznym?

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie głębokie tułowia, pilates, joga z elementami core, pływanie. Zawsze po konsultacji z fizjoterapeutą.

Czy stres może nasilać zarówno ból pleców, jak i częstomocz?

Tak. Stres podnosi napięcie mięśniowe, pogłębia dolegliwości bólowe i może zwiększać częstość oddawania moczu.

Czy przy problemach z kręgosłupem warto wykonać badania urodynamiczne?

Tak – urodynamika ocenia pojemność i reakcję pęcherza, pomagając odróżnić przyczyny neurologiczne od urologicznych.

Kto leczy pęcherz neurogenny?

Najczęściej urolog lub neuro-urolog we współpracy z neurologiem, a w razie potrzeby także z rehabilitantem.

Jak wygląda profilaktyka, by uniknąć problemów kręgosłup–pęcherz?

Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, ergonomia pracy siedzącej, regularny ruch (chodzenie, pływanie), unikanie dźwigania i szybkie leczenie infekcji układu moczowego.

Czy po operacji kręgosłupa mogą wystąpić przejściowe zaburzenia mikcji?

Tak, szczególnie po zabiegach w odcinku lędźwiowym. Zwykle ustępują w ciągu kilku dni–tygodni, ale wymagają obserwacji i zgłoszenia lekarzowi.

Źródła: 

"Neurogenic bladder in spinal cord injury patients" — Waleed Al Taweel, Raouf Seyam https://www.dovepress.com/neurogenic-bladder-in-spinal-cord-injury-patients-peer-reviewed-fulltext-article-RRU