Częstomocz – co oznacza częste oddawanie moczu u kobiet i mężczyzn?

Częste oddawanie moczu w dużych albo małych ilościach może być objawem różnych schorzeń zarówno występujących u kobiet, jak i u mężczyzn. W jaki sposób można rozpoznać częstomocz? Jakie są jego najczęstsze przyczyny?

Częstomocz – co to jest?

Częstomocz jest dolegliwością, w której następuje częste parcie na mocz oraz częste oddawanie moczu.

Za zbyt częste oddawanie moczu uznaje się zazwyczaj chodzenie do toalety więcej niż 8 razy w ciągu dnia. Także powodem do niepokoju może być częste oddawanie moczu w nocy więcej niż 2 razy, które określane jest jako nykturia.

Najczęściej parcie na mocz odczuwane jest wtedy, gdy pęcherz wypełniony jest w około 1/3, natomiast czesotmocz może pojawić się wtedy, gdy w pęcherzu znajdują się znacznie mniejsze ilości moczu.

Częstomocz polega głównie na oddawaniu moczu częściej niż zwykle, ale także mogą towarzyszyć mu inne objawy, takie jak:
- Ból, swędzenie i pieczenie cewki podczas oddawania moczu,
- Naglące parcie na mocz, czyli nagła potrzeba oddania moczu,
- Trudności z rozpoczęciem albo zatrzymaniem strumienia moczu,
- Krwiomocz – krew w moczu powodująca jego czerwone zabarwienie,
- Bóle w dole brzucha,
- Nietrzymanie moczu,
- Stany podgorączkowe i gorączka.

Częste oddawanie moczu – przyczyny

Częstomocz może mieć różne przyczyny, które mogą być związane z działaniem nerek, pęcherza moczowego, cewki moczowej, stercza u mężczyzn, a także różnych innych schorzeń i stosowanych leków.

Do ogólnych przyczyn częstomoczu zaliczane są:
- Picie dużej ilości płynów – może pojawić się na skutek dużego pragnienia po wysiłku fizycznym, ale też może mieć podłoże psychogenne i może być związany z zażywanymi lekami zwiększającymi pragnienie.
- Nadmierna utrata wody przez nerki – może być wywołany moczówką prostą centralną lub nerkową, gdy dochodzi do zaburzeń wydzielania wazopresyny, czyli hormonu antydiuretycznego odpowiedzialnego za wchłanianie wody w kanalikach nerkowych.
- Cukrzyca – jednym z jego objawów jest większe pragnienie oraz częste oddawanie moczu.
- Stosowanie diuretyków – są to leki moczopędne, które nasilają oddawanie moczu.
- Ostre i przewlekłe choroby nerek – wywołane ich infekcjami i uszkodzeniem, na przykład zakażeniem bakteryjnym.
- Kamica nerkowa – choroba spowodowana przez kamienie nerkowe, czyli złogi w nerkach, czemu towarzyszy bolesna kolka nerkowa,
- Pęcherz nadreaktywny – powoduje problemy z unerwieniem pęcherza i częste parcie na mocz.
- Infekcje układu moczowego – częstomoczowi towarzyszą wtedy również bolesne oddawanie moczu, pieczenie w cewce, krwiomocz, czyli krew w moczu, bóle brzucha.
- Choroby neurologiczne – przyczyną mogą być choroby rdzenia kręgowego, mózgu, urazy neurologiczne.

Częstomocz u kobiet

Do częstomoczu u kobiet dochodzi częściej w okresie ciąży, gdy pęcherz moczowy naciskany jest przez rozwijający się płód. Nadmiernemu wydzielaniu moczu sprzyjają również zmiany hormonalne.

Także częste oddawanie moczu u kobiet może być wynikiem chorób ginekologicznych, na przykład mięśniaków macicy oraz guzów przydatków.

Częstomocz u mężczyzn

Natomiast u mężczyzn częste oddawanie moczu jest często powiązane z nieprawidłową pracą stercza, inaczej nazywanego prostatą albo gruczołem krokowym.

Występuje ono przy łagodnym rozroście stercza, zapaleniu stercza oraz przy nowotworach stercza. Dolegliwościom tym towarzyszą osłabienie strumienia moczu, kropelkowe oddawanie moczu oraz dłuższe oczekiwanie na wypływ moczu.

Diagnostyka częstomoczu

W razie pojawienia się częstomoczu zaleca się przeprowadzić kompleksową diagnostykę, która zależna jest od odczuwanych objawów.

Przy częstym oddawaniu moczu najczęściej prowadzi się poniższe badania:
- Badania ogólne moczu,
- Posiew moczu w celu wykrycia w nim drobnoustrojów,
- Wymaz z cewki moczowej,
- Morfologia – badanie krwi w kierunku poziomu kreatyniny, kwasu moczowego, mocznika, glukozy, a także minerałów, takich jak wapń, potas, sód,
- Badanie USG nerek i USG układu moczowego,
- Badania specjalistyczne, na przykład badanie urodynamiczne, testy odwodnieniowe, testy wazopresynowe, badania objętości wypijanych płynów i oddawanego moczu.

Jak leczyć częstomocz?

Jeśli problemem jest częste oddawanie moczu w dużych ilościach lub małych ilościach, zalecana jest w pierwszej kolejności wizyta u lekarza, który będzie mógł przeprowadzić diagnostykę, by wykryć przyczynę dolegliwości i dobrać odpowiednie leczenie. Najczęściej stosuje się poniższe podejścia:

Leczenie pierwotnej przyczyny choroby
Gdy częste oddawanie moczu jest spowodowane innym schorzeniem, na przykład infekcją układu moczowego albo cukrzycą, prowadzi się jego leczenie. Stosowane są wtedy odpowiednio dobrane leki, na przykład leki przeciwcukrzycowe, antybiotyki przy infekcjach czy leki przeciwlękowe i psychoterapia przy częstomoczu na tle neurologicznym. W miarę postępów dochodzi najczęściej do zredukowania objawów częstomoczu.

Zmiana diety
Zalecane jest wyeliminowanie z diety alkoholu oraz kawy, które są moczopędne. Można także wspomagać się ziołami poprawiającymi pracę układu moczowego, na przykład pokrzywą i żurawiną.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy
Mięśnie Kegla, czyli mięśnie dna miednicy w celu ich wzmocnienia. Dobre efekty daje również fizjoterapia uroginekologiczna.

Stosowanie wyrobów chłonnych
Przy nietrzymaniu moczu stosować można wyroby chłonne, takie jak pieluchomajtki, majtki chłonne albo wkładki urologiczne, które wchłaniają mocz i zapewniają uczucie suchości.